Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Trung ương 10 hôm 16/5 đưa ra nhận định rằng kinh tế tư nhân của Việt Nam đang phát triển rất tốt. Đây là một phát biểu đáng chú ý của người đứng đầu Đảng luôn kêu gọi củng cố vai trò của kinh tế nhà nước.
Cách đặt vấn đề của Tổng Bí thư cho thấy sự tiếp tục thay đổi trong đánh giá vai trò kinh tế tư nhân. Cách đây 5 năm chính Đảng cộng sản đã công nhận kinh tế tư nhân là động lực phát triển quan trọng, mấy năm vừa rồi kinh tế tư nhân có khởi sắc lên nhưng cơ chế vẫn còn bị phân biệt đối xử. - PGS. TS - Trần Đình Thiên
Từ Hà Nội, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viên Kinh tế Việt Nam cho rằng lời phát biểu của Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng là một bước tiến đối với tình hình kinh tế tư nhân hiện nay và có thể thấy được Việt Nam đang hướng đến cơ chế cố gắng không phân biệt đối xử, môi trường cạnh tranh bình đẳng:
“Cách đặt vấn đề của Tổng Bí thư cho thấy sự tiếp tục thay đổi trong đánh giá vai trò kinh tế tư nhân. Cách đây 5 năm chính Đảng cộng sản đã công nhận kinh tế tư nhân là động lực phát triển quan trọng, mấy năm vừa rồi kinh tế tư nhân có khởi sắc lên nhưng cơ chế vẫn còn bị phân biệt đối xử, vẫn chưa được bảo đảm các điều kiện phát triển thuận lợi, nên Tổng Bí thư thấy cần tiếp tục giải tỏa hơn nữa, không nên kỳ thị.”
Trong buổi Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2019 diễn ra vào hai ngày 2-3/5 vừa qua, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc cũng thừa nhận còn nhiều rào cản, vướng mắc về mặt thể chế và pháp luật trong việc kiến tạo môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp tư nhân.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, tình hình kinh tế tư nhân trong nước tuy còn nhiều khó khăn, nhưng đã phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây.
Cụ thể theo bà, số liệu thống kê hiện nay cho thấy có khoảng 700.000 doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động ở Việt Nam, chưa tính khối đầu tư nước ngoài cũng là một bộ phận của kinh tế tư nhân.
“Những năm gần đây lại hình thành một số tập đoàn kinh tế tư nhân càng ngày càng phát triển rộng lớn và hoạt động trên nhiều mảng. Nếu ban đầu chủ yếu bắt đầu bằng bất động sản thì bây giờ họ đang làm sang nhiều ngành công nghiệp, nông nghiệp, các dịch vụ, giáo dục, y tế, kể cả tham gia đầu tư vào những ngành lớn như ô tô, bắt đầu làm cả điện thoại di động, các sản phẩm công nghệ cao. Tôi nghĩ đây là biểu hiện của sự phát triển lớn mạnh của kinh tế tư nhân Việt Nam.”
Theo số liệu của Tổng Cục thống kê, chỉ riêng trong năm 2018, có đến 131.275 doanh nghiệp đăng ký thành lập, trong đó gần 128.000 công ty là doanh nghiệp tư nhân.
Ảnh minh họa: Doanh nghiệp làm thủ tục đăng ký kinh doanh. Courtesy: Ảnh chụp màn hình thoibaonganhang.vn
Trên Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính, Viện Chiến lược và chính sách tài chính, có đăng tải thông tin cho biết, tính từ năm 2010 đến nay, nền kinh tế tư nhân đóng góp trên 43% GDP cả nước.
Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cũng cho rằng trong khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam, chừng 97% là doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa, phát triển không bằng những doanh nghiệp tư nhân lớn. Bà giải thích:
“Số lượng rất đông nhưng năng lực vẫn còn thiếu về nhiều mặt. Một trong những lý do là việc tiếp cận với nguồn lực gặp nhiều khó khăn. Ví dụ như tài chính, tín dụng, đất đai, các nguồn lực khác hoặc đầu tư mua sắm công thì doanh nghiệp tư nhân rất khó vào mảng kinh tế công đó. Ngay cả thông tin hay nguồn nhân lực chất lượng, đối với khu vực tư nhân vẫn còn khó khăn hơn so với khu vực nhà nước hoặc đầu tư nước ngoài.”
Sân chơi không bình đẳng
Vấn đề chính phủ Hà Nội hỗ trợ nhiều hơn cho các doanh nghiệp nhà nước luôn là vấn đề được các chuyên gia kinh tế đưa ra trong những năm qua.
Xác nhận thực tế này vẫn còn trong môi trường kinh doanh hiện nay, bà Phạm Chi Lan cho biết:
“Cho đến gần đây thì doanh nghiệp nhà nước vẫn nhân được nhiều sự ưu ái, hỗi trợ của nhà nước. Tất nhiên bây giờ nhà nước khi đầu tư thì chỉ đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước thôi bởi vì nhà nước rút ra khỏi mảng thị trường mà tư nhân làm. Thay vì đó khi nào cần thì nhà nước lại áp dụng cơ chế hợp tác công – tư theo dạng TPP để có những dự án nhà nước và tư nhân đều bỏ vốn cùng nhau làm. Nói chung đầu tư của nhà nước sẽ dành tập trung cho khu vực kinh tế nhà nước. Khu vực này ở Việt Nam vẫn còn khá lớn, nhất là khu vực tiếp cận nguồn lực. Tuy nhiên vai trò của họ có mặt rất quan trọng và có những ngành lớn cần thiết cho tất cả những ngành trong kinh tế quốc dân Việt Nam, ví dụ như năng lượng vẫn còn trong tay doanh nghiệp nhà nước.”
Cho đến gần đây thì doanh nghiệp nhà nước vẫn nhân được nhiều sự ưu ái, hỗi trợ của nhà nước. Tất nhiên bây giờ nhà nước khi đầu tư thì chỉ đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước thôi bởi vì nhà nước rút ra khỏi mảng thị trường mà tư nhân làm. - Phạm Chi Lan
Do đó, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng việc tạo ra sự cân bằng giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cần được chính phủ Hà Nội quan tâm và thiết lập rõ ràng hơn.
Đồng tình với quan điểm này, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Trần Đình Thiên nhận xét:
“Tuy những bước cải cách của Việt Nam đang diễn ra khó khăn, đặc biệt là thủ tục trói buộc doanh nghiệp hiện nay, hiệu quả làm việc của bộ máy nhà nước, cơ chế phân bổ nguồn lực còn nhiều chuyện nhưng rõ ràng nỗ lực đang có kết quả tích cực tuy chậm, nhưng tôi cho rằng nó bảo đảm cho một thay đổi không thể đảo ngược được. Đấy là điều rất đáng hy vọng.”
Cũng trong Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ kỳ vọng doanh nghiệp tư nhân trong nước sẽ phát triển và vươn ra thị trường thế giới.
Tại Diễn đàn Kinh tế Tư nhân vừa qua, giới chức Nhà nước Việt Nam cũng nhắc lại mục tiêu đặt ra đến năm 2020 sẽ có một triệu doanh nghiệp tư nhân và cố gắng nâng tỷ trọng đóng góp lên đến 50-60% GDP.
Việt Nam từ năm 1996 đã đặt ra mục tiêu giảm số doanh nghiệp nhà nước có quá nhiều và làm ăn thua lỗ từ 12.000 doanh nghiệp xuống còn khoảng 100 doanh nghiệp vào năm 2020. Tuy nhiên, theo một bài phân tích mới đây của nhà báo David Hutt trên Asia Times, số doanh nghiệp nhà nước vào năm ngoái ở Việt Nam vẫn còn khoảng 500. Các doanh nghiệp nhà nước được cho là ngốn nhiều tiền, ít khi mang lại lãi trong khi lại có cơ chế quản lý yếu kém.
Trong bài phát biểu của mình tại Hội nghị 10, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng không quên nhấn mạnh đến vai trò của doanh nghiệp nhà nước. Ông đặt câu hỏi “Kinh tế nhà nước có mặt tốt, nhưng vừa qua có rất nhiều thất thoát. Nhưng từ chỗ thất thoát như thế mà dẫn đến coi nhẹ kinh tế nhà nước, chuyển tất cả sang tư nhân thì có đúng không?”
Nhận xét
Đăng nhận xét